رابطه‌ای تجربی برای برآورد سرعت رأس جریان غلیظ بر روی بستر با زبری‌های استوانه‌ای

در مخازن سدها با عمق زیاد جریان غلیظ معمولاً عامل انتقال و ته­نشینی رسوبات است اگر جریان غلیظ به طور کامل در مناطق میانی مخزن سد متوقف شود مقدار رسوبگذاری در پای دیواره سد کاهش یافته و در نتیجه وظایف اصلی سد مختل نخواهد شد. یکی از روش­های تغییر هیدرولیک جریان غلیظ و کند کردن آن، زبر کردن بستر است. بنابراین در تحقیق حاضر سعی شده است سرعت رأس جریان غلیظ بر روی بستر با زبری­های استوانه­ای مورد بررسی قرار گیرد و رابطه­ای برای سرعت رأس جریان غلیظ ارائه شود. آزمایش­ها در فلومی به عرض 35 سانتی­متر، ارتفاع 70 سانتی­متر و طول 9 متر با تزریق جریان غلیظ نمکی در غلظت­های 10، 15 و 20 گرم بر لیتر و سه شیب 5/0 ، 25/1 ، 2 درصد و زبری های استوانه­ای با ارتفاع 5/2، 4 و 5/5 سانتی متر انجام شد. نتایج نشان می دهد سرعت رأس جریان غلیظ در حین عبور از بستر صاف تقریباً ثابت بوده، در حالیکه در بستر زبر در طی مسیر سرعت رأس کاهش می­یابد. شیب بستر و غلظت جریان ورودی رابطه مستقیم با سرعت رأس جریان غلیظ دارد. زبر کردن بستر سرعت رأس جریان غلیظ را کاهش داده است. افزایش ارتفاع زبری تا حد مشخصی باعث کاهش سرعت رأس جریان می­شود. در نهایت رابطه­ای برای  تخمین سرعت رأس جریان غلیظ بدست آمد.